woordvormveranderingen

Woordvormveranderingen is een term uit de taalkunde die verwijst naar de vormen die een woord kan aannemen om grammaticale informatie uit te drukken. De term bestrijkt verschillende woordcategorieën en omvat vooral vervoegingen bij werkwoorden, en verbuigingen bij zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden, maar ook afleidingen en samenstellingen.

Bij werkwoorden gaat het voornamelijk om vervoeging. In de tegenwoordige tijd krijgen werkwoorden persoons- en getalgebonden vormen (ik loop, jij loopt, wij lopen). In de verleden tijd veranderen de vormen vaak naar -de of -te (ik liep, hij liep, wij liepen). Het voltooid deelwoord (gelopen, geweest) vormt samen met hulpwerkwoorden de voltooide tijd. Sommige werkwoorden zijn onregelmatig, zoals zijn (ik ben, jij bent, hij is) en hebben (ik heb, jij hebt, hij heeft).

Naamwoorden veranderen vooral in meervoud en in verkleinwoorden. Meervouden eindigen meestal op -en of -s (boek/boeken, auto’s). Verkleinwoorden ontstaan met suffixen als -je, -tje of -pje (huis → huisje).

Bijvoeglijke naamwoorden veranderen mee met de context en kunnen in vorm verschillen; ze hebben ook vergrotende en overtreffende trappen (groot, groter, grootst). In de determinatieve context kan de vorm van het bijvoeglijk naamwoord variëren (de grote man vs. een grote man).

Naast vervoeging en verbuiging komen ook afleidingen en samenstellingen voor, waardoor nieuwe woorden ontstaan door toevoeging van affixen of door koppeling van woorden. Woordvormveranderingen zijn essentieel voor grammaticale coherentie en variatie binnen een taal, en de regels verschillen per woordsoort en zijn vaak complex met uitzonderingen.