woordensysteem

Het woordensysteem is het georganiseerde geheel van woorden in een taal en de regels die bepalen hoe woorden worden gevormd, gegroepeerd en in zinnen gebruikt. Het omvat de inventaris van woorden, de woordvormen die mogelijk zijn en de relaties tussen woorden, zoals betekenis, functie en syntactische rol.

Belangrijke onderdelen zijn woordklassen (bijvoorbeeld zelfstandig naamwoord, werkwoord, bijvoeglijk naamwoord, bijwoord, pronomen, telwoord en lidwoord), morfologie (veranderingen die woorden kunnen ondergaan, zoals meervoud, vervoeging en verbuiging), en de processen waardoor woorden ontstaan of veranderen. Ook woordvorming, zoals samenstelling en afleiding, is essentieel: samengestelde woorden combineren twee of meer morfemen, terwijl afleiding nieuwe woorden creëert met voor- of achtervoegsels. Leenwoorden en taalverandering spelen een rol bij de uitbreiding en aanpassing van het systeem.

Productiviteit en regelmaat spelen een rol bij wat als een “ding” in het systeem geldt: sommige afleidingen en samenstellingen komen vaker voor en blijven bestaan, andere verdwijnen. Het woordensysteem heeft ook semantische relaties, zoals synonieme, antonieme en hiërarchische connecties tussen woorden.

Toepassingen van het woordensysteem bevinden zich onder meer in de lexicografie, taalonderwijs en natuurlijke taalverwerking. Dictionarissen documenteren het systeem; taalleerders leren er woordklassen en morfologie uit; NLP-systemen gebruiken het systeem voor lemmatizatie, tagging en spel- of inferentie-algoritmes. Varianties tussen dialecten en registers tonen de dynamiek van elk woordensysteem.