wondgenezingstoornissen

Wondgenezingstoornissen zijn aandoeningen waarbij wondgenezing vertraagd of verstoord verloopt, waardoor wonden langer bestaan of niet of onvoldoende sluiten. Ze komen zowel als acuut uitgelijnde wonden die chronisch worden, als als chronische wonden die niet goed genezen ondanks passende behandeling. Veelvoorkomende voorbeelden zijn diabetische voetulcera, veneuze ulcera, arteriële (ischemische) ulcera en drukzweren.

Oorzaken en risicofactoren zijn divers. Gebrek aan perfusie, infectie, ondervoeding, lever- of nierziekten, diabetes mellitus, oudere leeftijd en roken verhogen het risico. Medicatie zoals glucocorticoïden en immunosuppressiva kunnen het genezingsproces verstoren. Ook lokale factoren zoals contusies, necrose, wondranden en exsudaatmanagement spelen een rol.

Pathofysiologie: wondgenezing verloopt in fasen (hemostase, ontsteking, proliferatie, remodellering). Een verstoring in een of meer fasen kan leiden tot langzaam genezende wonden of chronische ontstekingsachtige wonden. Factoren als hypoxie, infectie, proteolytische activiteit, gebrek aan groeifactoren en disfunctie van extracellulaire matrix dragen bij aan het blijvende probleem.

Diagnostiek en differentiële diagnose richten zich op de wondkarakteristieken (afmeting, diepte, randen, necrose, exsudaat), onderliggende aandoeningen en complicaties zoals osteomyelitis. Laboratoriumonderzoek kan glykemische controle (HbA1c), nutritionele status en ontstekingsmarkers evalueren; beeldvorming kan perfusie en botbetrokkenheid aantonen.

Behandeling omvat het aanpakken van onderliggende oorzaken, lokaal wondbeheer en preventie. Dit omvat debriedement, vochtige wondzorg, passende wondverbanden of negatieve-druktherapie, infectiebehandeling indien nodig en revascularisatie of offloading bij relevante aandoeningen. Voeding, goede glykemische controle en smoking cessation ondersteunen genezing, net als multidisciplinaire zorg. Bij recidief of moeilijke wonden kunnen wondverbandstoffen, groeifactoren of weefselvervanging worden overwogen. Proactieve preventie, met name bij diabetes en uitgebreide risicogroepen, is essentieel.