wolkenkunde

Wolkenkunde is de tak van de meteorologie die zich bezighoudt met wolken: hun ontstaan, fysieke structuur, soorten en hun rol in weers- en klimaatprocessen. Het vakgebied combineert waarnemingen met theoretische modellen om de vorming, ontwikkeling en verdwijning van wolken te begrijpen, evenals de interacties met straling, neerslag en luchtvaart.

Geschiedenis en classificatie: historisch gezien begon de systematische classificatie met Luke Howard, die in 1803 de wolken in cirrus, cirrostratus en cirrocumulus onderverdeelde. In de moderne meteorologie heeft de Wereld Meteorologische Organisatie een gestandaardiseerde indeling van tien hoofdgenus vastgesteld: cirrus, cirrostratus, cirrocumulus, altostratus, altocumulus, stratocumulus, stratus, cumulus, cumulonimbus en nimbostratus. Deze genera kunnen varianten en species hebben, en wolken worden vaak ingedeeld naar hoogte (hoge, middelhoge, lage) of naar verticale ontwikkeling.

Waarneming en methoden: waarnemingen gebeuren via visuele waarneming, satellietbeelden, ceilometers en lidar. Het internationale cloud atlas van de WMO biedt definities, voorbeelden en afbeeldingen ter ondersteuning van classificatie. In wolkenkunde bestudeert men ook microfysische processen zoals condensatie, ijsvorming en coalescentie die de ontwikkeling van neerslag bepalen en de radiatieve eigenschappen van de atmosfeer beïnvloeden.

Betekenis en toepassingen: wolkenkunde levert input voor weersverwachtingen, klimatologisch onderzoek en operationele toepassingen zoals de luchtvaart en waterbeheer. Door de analyse van wolkenpatronen kunnen meteorologen aanwijzingen krijgen over stormontwikkeling, vochtbalans en het regionale klimaat, en bijdragen aan de interpretatie van satellietdata en modeluitvoer.