werkwoordwijzigen

Werkwoordwijzigen, vaak aangeduid als vervoeging, is het proces waarbij werkwoorden worden aangepast aan tijd, persoon en getal, en aan de zinsfunctie. Door deze wijzigingen krijgen zinnen de juiste grammaticale structuur en betekenis. In het Nederlands omvat werkwoordwijzigen onder meer de vormen van tijd (veranderingen in wanneer iets gebeurt), de persoon en het getal van het onderwerp, de wijze (modi) en de stem (actief of passief).

Belangrijke factoren bij werkwoordwijzigen zijn onder meer tijd, persoon en getal, en wijze. Tijd verwijst naar tegenwoordige tijd, verleden tijd en voltooide tijd, evenals de toekomstige tijd die meestal uit een combinatie met zullen of gaan tot expressie komt. De persoon en het getal van het onderwerp bepalen de juiste eindletter(s) van het werkwoord in de tegenwoordige en verleden tijd. De wijze geeft aan of een zin indicatief (feitelijk), imperatief ( bevel) of zeldzamerwijs conjunctief is; in modern Nederlands komt het conjunctief nauwelijks voor. Stem verandert de zin van actief naar passief, vaak met een vorm van worden als hulpwerkwoord en een voltooid deelwoord.

Verklaring van regelmatige en onregelmatige werkwoorden. Regelmatige werkwoorden ~en volgens een vast patroon: stam plus persoonlijke uitgangen (ik werk, jij werkt, hij werkt; ik werkte; ik heb gewerkt; ik zal werken). Onregelmatige werkwoorden wijzigen vaak de stam of hebben afwijkende vormen in sommige tijden (zijn: ik ben, jij bent, hij is; ik was; ik ben geweest) en hebben soms meerdere vormen in verschillende tijden (gaan: ik ga, jij gaat, hij gaat; ik ging; ik ben gegaan). Hulpwerkwoorden als hebben en zijn worden gebruikt om voltooide tijden te vormen. Passieve zinnen worden vaak gemaakt met worden plus het voltooid deelwoord (het boek wordt gelezen).

Zie ook: grammatica, vervoegingen en syntaxis in de Nederlandse taal.