werkwoordvorm

Een werkwoordvorm is een specifieke vorm van een werkwoord die aangeeft wie iets doet, wat de tijd is en wat de grammaticale functie van het werkwoord in de zin is. In het Nederlands bestaan verschillende werkwoordvormen, zowel finite als non-finite, die samen het systeem van vervoeging en verbale structuur vormen.

Finite vormen geven tijd, persoon en getal aan en vormen de werkwoordsconjugatie in de zin. Voorbeelden van tegenwoordige tijd zijn ik loop, jij loopt en hij loopt. Verleden tijd kent ik liep, jij liep en hij liep. Voltooide tijd combineert een vorm van hebben of zijn met het voltooid deelwoord, bijvoorbeeld ik heb gelopen of ik ben gegaan. Toekomende tijd wordt meestal gevormd met zullen of met gaan + infinitief, bijvoorbeeld ik zal lopen of ik ga lopen.

Niet-finitieve vormen blijven meestal onvervoegd en geven zonder overeenkomst met person of getal betekenis, vaak om een andere clausule te vormen. De infinitief van een werkwoord is bijvoorbeeld lopen. Het infinitief kan staan in constructies met te: te lopen. Deelwoorden zijn ook niet-finitief: het onvoltooid deelwoord lopend wordt gebruikt als bijvoeglijk of bijwoordelijk, en het voltooid deelwoord gelopen/gelopen wordt gebruikt in samengestelde tijden (heb gelopen, is gelopen).

Daarnaast kent het Nederlands de gebiedende wijs of imperatief, die directe aansporing uitdrukt zoals Loop! of Lopen! Het stemt af op de tweede persoon enkelvoud of meervoud.

In gebruik zijn regelmatige werkwoorden voorspelbaarder dan onregelmatige, die afwijkende vormen tonen. Een goed begrip van werkwoordvormen helpt bij correcte zinsbouw en tijdsverloop in Nederlandse teksten.