werknemersvertegenwoordiging

Werknemersvertegenwoordiging is het geheel aan structuren waarmee werknemers invloed kunnen uitoefenen op het management van een organisatie en een stem krijgen in besluitvorming. In de meeste Nederlandse ondernemingen is de belangrijkste vorm daarvan de ondernemingsraad (OR). Ook in andere landen en sectoren bestaan varianten zoals personeelsvertegenwoordiging of medewerkers op besluitvormingsorganen in toezicht- of raadgevende functies. Het doel is een dialoog tussen werkgevers en werknemers te bevorderen en arbeids- en ondernemingsbelangen beter op elkaar af te stemmen.

In Nederland is de wettelijke basis vastgelegd in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Een OR wordt gekozen door en voor werknemers en heeft naast informatieplicht en adviesrechten ook instemmingsrechten bij bepaalde besluiten. Het adviesrecht verplicht de ondernemer om de OR te raadplegen over voorgenomen besluiten die werkgelegenheid, arbeidsvoorwaarden of arbeidsomstandigheden raken; het instemmingsrecht geldt bij majeure reorganisaties, veranderingen in arbeidsvoorwaarden en besluiten over inrichting van arbeid en personeelszaken die grote gevolgen hebben voor werknemers. Grotere organisaties met meerdere rechtspersonen kunnen daarnaast een centrale ondernemingsraad (COR) instellen om groupbrede onderwerpen te behandelen.

De organisatie van werknemersvertegenwoordiging omvat meestal verkiezingen, regelmatige vergaderingen en procedures voor informatievoorziening en consultatie. In veel sectoren bestaan daarnaast aanvullende vormen van vertegenwoordiging op sectorniveau, vestigingsniveau of in combinatie met vakbonden. De feitelijke invloed van de vertegenwoordiging hangt af van de wettelijke kaders, de vakbondssituatie en de bereidheid van management tot dialoog en uitvoering van afspraken.