waarheidsontkenning

Waarheidsontkenning is de houding of het proces waarbij feiten of bewijsmateriaal dat door onderzoek en consensus wordt ondersteund, systematisch in twijfel wordt getrokken of ontkend. Het verschijnsel komt voor in verschillende domeinen, zoals politiek, geschiedenis, wetenschap en media, en kan leiden tot verstoring van het publieke debat en het vertrouwen in instituties.

Kenmerkend voor waarheidsontkenning is dat men niet kijkt naar nieuw, overtuigend bewijs, maar retoriek gebruikt die feiten verdraait of bagatelliseert. Typen omvatten onder meer ontkennen dat een gebeurtenis heeft plaatsgevonden, het minimaliseren van de gevolgen, reinterpretatie van bronnen, en het voorstellen van complottheorieën of alternatieve 'feiten' die nauwelijks verifieerbaar zijn.

Context en impact: waarheidsontkenning komt voor bij historische onderwerpen (bijv. genocide), politieke gebeurtenissen, wetenschappelijke bevindingen (bijv. klimaatverandering) en in digitale media. De effecten zijn onder meer polarisatie, schade aan slachtoffers, ondermijning van wetenschappelijk debat en belemmering van feitelijke besluitvorming. Maatschappelijke tegenkracht bestaat uit onderwijs, kritische mediawijsheid, fact-checking en platformbeleid tegen desinformatie.

Juridische en ethische aspecten: in sommige rechtsstelsels is waarheidsontkenning illegaal wanneer zij haat of discriminatie aanzet of oproept tot geweld. Desondanks blijft het een complexe, controversiële categorie, omdat vrijheid van meningsuiting en academische dialoog meespelen. De aanpak vereist zorgvuldige afweging van bewijs, context en proportionaliteit.