vruchtgebruik

Vruchtgebruik is een zakelijk recht in het Nederlandse burgerlijk recht waarmee iemand, de vruchtgebruiker, een goed dat aan een ander toebehoort mag gebruiken en de vruchten ervan mag genieten. De eigendom van het goed blijft berusten bij de eigenaar, de naakte eigenaar. Vruchtgebruik kan betrekking hebben op onroerende zaken (zoals een huis) maar ook op roerende zaken of op inkomstenrechten (bijvoorbeeld huur, rente of oogst).

De vruchtgebruiker heeft het recht het goed te gebruiken en de vruchten te innen, zoals inkomsten uit verhuur of het oogsten van opbrengsten. Hij mag het goed vaak zelfs aan derden laten gebruiken of verhuren, mits hij rekening houdt met de belangen van de eigenaar en het goed in goede staat houdt. De eigenaar behoudt geen gebruiksrecht maar blijft wel verantwoordelijk voor bepaalde buitengewone kosten en voor het waarborgen van de rechten van de eigenaar.

Verplichtingen van de vruchtgebruiker bestaan onder meer uit het behoud van de zaak in de staat waarin deze verkeerde, het verrichten van normaal onderhoud en het betalen van lasten die uit het genot voortvloeien, zoals belastingen en verzekeringen. Het doen van ingrijpende verbeteringen zonder toestemming van de eigenaar is meestal niet toegestaan, tenzij dit noodzakelijk is of uitdrukkelijk anders is geregeld.

Duur en beëindiging: vruchtgebruik loopt meestal levenslang of voor een bepaalde termijn en eindigt bij het verstrijken van de termijn, bij overlijden van de vruchtgebruiker, bij verlies van het goed of bij overeenstemming. Na beëindiging gaat de volledige eigendom weer terug naar de eigenaar, inclusief de toestand van het goed op dat moment.

Toepassingen: vruchtgebruik wordt veel toegepast bij estate planning en erfopvolging, bijvoorbeeld wanneer ouders een woning in vruchtgebruik schenken aan een kind.