voedseltoegang

Voedseltoegang is het vermogen van mensen om voldoende, veilig en voedzaam voedsel te verkrijgen om een gezonde leefstijl te handhaven. Het is een kernonderdeel van voedselzekerheid, naast beschikbaarheid, benutting en stabiliteit, en wordt beïnvloed door economische, fysieke, sociale en culturele factoren.

De term verwijst naar verschillende dimensies: betaalbaarheid (in hoeverre voedsel betaalbaar is binnen een inkomen), fysieke toegankelijkheid (afstand tot markten, transportmogelijkheden), beschikbaarheid (aanbod van voedsel in markten en winkels) en benutting (hoe voedsel wordt besteld, bereid en geconsumeerd, inclusief sanitaire voorzieningen en voedingskennis). Stabiliteit betreft de continuïteit van toegang over tijd, zonder plotselinge schommelingen door schokken zoals crises of seizoensdrukte.

Onderscheidende determinanten zijn onder meer inkomen en armoede, voedselprijzen en marktinfrastructuur, transport en beschikbaarheid van markten, politieke en economische stabiliteit, klimaatverandering en conflicten, sociale beschermingsmaatregelen en culturele voorkeuren. Ook gendergelijkheid en discriminatie kunnen de toegang beïnvloeden.

Metingen van voedseltoegang maken gebruik van indicatoren zoals voedselonzekerheidspercentages, de koopkracht van huishoudens, uitgaven aan voedsel als aandeel van het inkomen, en coping-strategieën bij tekorten. National surveys, huishoudensonderzoek en monitoring van marktmogelijkheden leveren gegevens.

Beleidsinterventies richten zich op versterking van sociale bescherming (contante of in-kind transfers), prijsstabilisatie en subsidies, marktontwikkeling en infrastructuur, ondersteuning van kleine boeren, voedselhulp en schoolvoeding, en voedingsvoorlichting om benutting te verbeteren.

Op wereldschaal blijven verschillen in voedseltoegang bestaan tussen en binnen landen. Uitdagingen zijn onder meer klimaatrisico’s, pandemieën, conflicten en schommelingen in wereldhandel. Verbetering van voedseltoegang is een doel in SDG 2: Zero Hunger.