voedingsdeficiënties

Voedingsdeficiënties zijn aandoeningen die ontstaan door een tekort aan inname, opname of benutting van essentiële voedingsstoffen, wat leidt tot verstoorde lichamelijke functies of gezondheidsproblemen. Ze komen wereldwijd voor en variëren in ernst, afhankelijk van voeding, gezondheid en leefomstandigheden.

Veelvoorkomende deficiënties zijn ijzerdeficiëntie met bloedarmoede, vitamine D-deficiëntie met bot- en spierklachten, jodiumdeficiëntie met struma en cognitieve achteruitgang, vitamine B12-deficiëntie met bloedarmoede en neurologische klachten, folaatdeficiëntie bij zwangeren en calciumdeficiëntie met botopbouwproblemen. Minder vaak voorkomende tekorten zijn vitamine A, vitamine C, zink en selenium.

Oorzaken omvatten onvoldoende inname, slechte opname door aandoeningen zoals coeliakie of inflammatoire darmaandoeningen, verhoogde behoefte (zwangerschap, groei), chronische ziekten, medicatie en alcoholgebruik.

Symptomen variëren per tekort, maar kunnen vermoeidheid, bleke huid, kortademigheid, bot- of spierklachten, gezichts- en zichtklachten, neurologische symptomen of vertraagde groei omvatten. Diagnostiek gebeurt via bloed- en urineonderzoek, klinische signalen en voedingsanamnese; voorbeelden zijn ferritin en hemoglobine voor ijzertekort, 25-hydroxyvitamine D, vitamine B12 en folaat.

Behandeling en preventie bestaan uit dieetveranderingen, verrijking van voedingsmiddelen (verrijkt brood, melk, zout met jodium), supplementen waar nodig en minimalisering van onderliggende aandoeningen, met regelmatige follow-up. Publieke gezondheidsmaatregelen zoals jodium in zout en folaatverrijking in granen hebben tekorten in veel regio’s verminderd. Risicogroepen zijn onder meer jonge kinderen, zwangeren, ouderen, veganisten en mensen met absorptieproblemen of lage inname.