vochtvasthouding

Vochtvasthouding, ook wel edema genoemd, is een ophoping van overtollig vocht in de interstitiële weefsels. Het kan algemeen of lokaal zijn. Het ontstaat meestal door een verstoring van de balans tussen vochtuitwisseling in de haarvaten en afvoer via het lymfestelsel of de aderen. Hierdoor ontstaat zwelling, vaak zichtbaar in benen, enkels en voeten, maar ook in armen of buik.

Veelvoorkomende oorzaken zijn onder meer hartfalen, chronische nier- of leverziekte, veneuze insufficiëntie en lymfoedeem. Medicijnen zoals calciumkanaalblokkers, NSAID’s en bepaalde antidepressiva kunnen vochtvasthouding ook veroorzaken. Andere factoren zijn zwangerschap, langdurig staan, hitte, ontstekingen of letsel, en ondervoeding of hypoalbuminemie.

Symptomen omvatten zwelling, gewichtstoename, een vol gevoel en huidverharding of -taaiheid. Bij druk op de zwelling kan een kuil ontstaan (pitting). De diagnose wordt gesteld op basis van klinisch onderzoek, medische geschiedenis en aanvullende tests zoals bloedonderzoek (albumine, nier- en leverfuncties) en beeldvorming (duplexonderzoek van de benen om DVT uit te sluiten, echocardiografie bij verdenking op hartfalen).

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en leefstijlmaatregelen. Adviezen bestaan uit het beperken van zoutinname, regelmatige beweging en elevatie van de benen. Compressiebehandeling of steunkousen kan helpen bij oedeem door veneuze of lymfatische aandoeningen. In sommige gevallen kunnen diuretica door een arts worden voorgeschreven, en huidzorg is belangrijk om huidklachten en infecties te voorkomen.

Vochtvasthouding kan tijdelijk zijn door warmte of lang staan, maar kan ook chronisch zijn afhankelijk van de oorzaak. Behandeling en monitoring door een arts zijn essentieel, vooral bij snelle plotselinge zwelling, pijn, kortademigheid of gewichtstoename.