vervuiler

Vervuiler is een term uit het Nederlands die verwijst naar een persoon of organisatie die vervuiling veroorzaakt of bijdraagt aan milieuschade. In het algemeen kan een vervuiler verantwoordelijk worden gehouden voor de uitstoot van schadelijke stoffen in lucht, water of bodem, of voor het lozen van afval en verontreinigende stoffen. De term wordt veel gebruikt in wetgeving, beleid en milieujuridische praktijk om aansprakelijkheid en kosten te koppelen aan degene die de verontreiniging veroorzaakt.

Het vervuiler betaalt-principe (ook wel polluter pays principle) is een belangrijk uitgangspunt in milieubeleid. Degenen die milieuschade veroorzaken, dragen de kosten voor preventie, verwijdering en herstel. Dit principe wordt toegepast in nationale wetgeving, Europese richtlijnen en internationale verdragen en kan leiden tot boetes, belastingen of aansprakelijkheidsclaims tegen de vervuiler.

Types van vervuilers zijn uiteenlopend: industriële en commerciële ondernemingen die emissies of lozingen veroorzaken, en particulieren bij afval, transport of consumptie; ook agrarische bedrijven bij het gebruik van nutriënten en bestrijdingsmiddelen. De aansprakelijkheid en het toezicht variëren per sector en jurisdictie, met instrumenten zoals saneringsverplichtingen, schadevergoeding en bestuurlijke of civielrechtelijke maatregelen als mogelijke instrumenten.

Het principe streeft naar verantwoorde milieuprestaties en de internalisatie van maatschappelijke kosten. Kritieken richten zich op handhaving, de verdeling van lasten en de effectiviteit bij diffuse of langdurige vervuiling. Desondanks blijft het principe een kernidee in vele milieuregels en beleidsdebatten.