versnellingsmiddelen

Versnellingsmiddelen zijn apparaten of systemen die de snelheid en/of het koppel tussen een aandrijving en een belasting wijzigen. Zij maken het mogelijk een motor of aandrijving op een gunstig toerental te laten draaien terwijl voldoende koppel naar de belasting wordt overgebracht. De verhouding tussen input- en output-snelheid bepaalt de overbrenging en daarmee de mechanische situatie van het systeem.

Voorbeelden van versnellingsmiddelen zijn onder meer vaste overbrengingen zoals tandwieloverbrengingen (tandwielen, kettingen en riemen met katrollen) en planetaire tandwielsystemen. Deze leveren discrete, vaak krachtige overbrengingsverhoudingen. Daarnaast bestaan er variabele versnellingsmiddelen, zoals continu variabele transmissies (CVT) en variatorsystemen, die de overdrachtverhouding langs een continu bereik kunnen aanpassen. Hydraulische en elektrische aandrijvingen vormen ook vormen van versnellingsmiddelen, doordat zij snelheid en koppel actief kunnen regelen.

Het principe is dat de output-snelheid meestal verschilt van de input-snelheid volgens een bepaalde verhouding. Het outputkoppel is in beginsel het inverse van deze snelheidverhouding, minus verliezen door wrijving, slip en warmte. De keuze voor een bepaald type versnellingsmiddel hangt af van vereisten zoals efficiëntie, bedrijfstemperatuur, ruimte, belasting en regelbaarheid.

Toepassingen vind je in auto’s en andere voertuigen, industriële en robotische aandrijfsystemen, en tal van machines waar aandrijving en belastingen nauwkeurig gecoördineerd moeten worden. Voordelen zijn onder meer betere afstemming van motor- en systeemcondities en verbeterde acceleratie of nominale prestaties; nadelen zijn toenemende complexiteit, onderhoudsbehoefte en mogelijke energieverliezen door wrijving.

Zie ook: versnellingsbak, transmissie, tandwielstelsel, CVT, koppeling.