verplaats

Verplaats is de tegenwoordige tijd van het Nederlandse werkwoord verplaatsen, meaning to move something from one place to another, te reloceren of te verschuiven. Het kan ook verwijzen naar het verhuizen van mensen of zaken, en naar het zich verplaatsen in ruimte. De infinitief is verplaatsen; de gerund hoeft hier niet vermeld te worden. Verplaatsen wordt veelvuldig gebruikt in alledaagse en formele contexten, bijvoorbeeld bij het tillen van een doos, het verplaatsen van een etensvoorraad, of het verplaatsen van een afdeling binnen een organisatie.

Etymologisch komt het woord van het prefix ver- in combinatie met plaatsen, wat letterlijk “plaatsen verplaatsen” betekent. Het is een regelmatig scheidbaar prefixwerkwoord. In de tegenwoordige tijd zijn onder meer deze vormen mogelijk: ik verplaats, jij verplaatst, hij verplaatst, wij verplaatsen, jullie verplaatsen, zij verplaatsen. De imperatief is Verplaats! (en formeel Verplaatst u dat alstublieft?). De verleden tijd heeft onder andere verplaatste (onregelmatig van de stam verplaats) en het voltooid deelwoord is verplaatst, gebruikt in tijden zoals “ik heb verplaatst”.

Gebruikelijk is verplaatsen zowel letterlijk (een meubelstuk verplaatsen) als figuurlijk (een project verplaatsen naar een later tijdstip). Daarnaast bestaat de reflexieve vorm zich verplaatsen, wat betekent dat iemand zich naar een andere locatie beweegt, bijvoorbeeld “Ik kan me gemakkelijk verplaatsen.” In vakgebieden zoals wiskunde en natuurkunde wordt vaak gesproken van verplaatsing (displacement) en verplaatsingsvector.

Verplaatsen heeft verwante termen zoals verplaatsbaar (bewegelijk, draagbaar) en verplaatsing (het zelfstandig plaatsen naar een andere locatie). Het woord verschuiven kan deels als synoniem worden gebruikt, afhankelijk van de context.