verlichtingsniveau

Verlichtingsniveau, also bekend als illuminance of lichtniveau, is de hoeveelheid licht die op een oppervlak valt, uitgedrukt in lux (lx). Het is een belangrijke parameter in bouw- en interieurontwerp, werkplekomstandigheden en openbare ruimten. Het niveau hangt af van de lichtopbrengst van de bronnen, de afstand en hoeken tussen lichtbron en oppervlak, de reflectiewaarde van het oppervlak en toekomstige daglichtinbreng.

Meting en evaluatie: Verlichtingsniveau wordt gemeten met een luxmeter op een vast gedefinieerd werkvlak, meestal op circa 0,8 meter hoogte bij kantoren, onder gestandaardeerde meetcondities. Naast hoe veel licht er op het oppervlak valt, is ook verticale belichting relevant voor zicht en comfort. Metingen worden vaak op meerdere punten uitgevoerd om uniformiteit te controleren en schaduwen of verblinding te minimaliseren.

Standaarden en richtlijnen: Voor binnenruimten bestaan normen en aanbevelingen die aangeven welke illuminancewaarden passend zijn voor verschillende taken. Europese normen zoals EN 12464-1 geven richtwaarden voor kantoor- en onderwijsruimten. Buitenverlichting heeft andere richtlijnen, bijvoorbeeld voor wegen en openbare ruimten (road/area lighting). Ontwerpers gebruiken deze standaarden om problemen zoals onvoldoende zicht, over­belichting en verblinding te voorkomen.

Toepassing en ontwerp: Verlichtingsniveau wordt bepaald door de taak die mensen uitvoeren, de gewenste contrasten, leeftijd van gebruikers en de behoefte aan comfort en energiezuinigheid. Daglicht en dynamische regelingen kunnen het niveau aanpassen aan omstandigheden, bijvoorbeeld via dagslichtflujo of automatische verlichtingsinstallaties.

Voorbeelden: In kantoorruimten ligt het beoogde werkvlak­niveau vaak in de orde van enkele honderden lux; hogere waarden gelden voor gespecialiseerde taken zoals laboratoria. In winkelruimten en klinische omgevingen zijn vaak hogere niveaus gewenst, terwijl buitenruimten bij nacht afdalen naar lage luxwaarden afhankelijk van veiligheidsdoeleinden.