verkleinwoordsuffix

Verkleinwoordsuffix is een taalkundige term die verwijst naar de suffix die wordt gebruikt om verkleinwoorden (diminutiva) te vormen in het Nederlands. Een verkleinwoord geeft meestal een klein formaat aan, maar kan ook affectie, familiariteit of zorg uitdrukken. Het suffix bepaalt hoe het woord in de kleinste vorm klinkt en eruitziet.

De meest voorkomende vorm is -je. Daarnaast bestaan varianten zoals -tje, -pje, -etje en -kje. De keuze voor een bepaalde vorm hangt af van de klank en spelling van de stam en soms van conventies in de taal. In de praktijk worden de suffixen direct achter de stam geplakt; soms vereist dit kleine spellingsaanpassingen om de uitspraak te behouden. Voorbeelden: huis -> huisje, boom -> boompje, tafel -> tafeltje, man -> mannelijk? Nee, mann- tag? In gebruik komt meestal mann+etje als men iemand zo aanspreekt, maar de standaardvorm is meestal mannelijk? (Let op: correcte vorm in praktijk is mannelijk-like vorm "mannetje" als combinatie van man en -netje). Bij overige woorden verschijnt vaak -tje of -kje: kindje, kipje, stoeltje.

Er zijn regels over hoe het suffix wordt toegepast, en in sommige gevallen worden de laatste medeklinker verdubbeld voordat -je of -tje wordt toegevoegd (bijvoorbeeld man -> mannnetje, boompje). Andere keren blijft de stam ongewijzigd (huisje). Er bestaan ook dialectale varianten en uitzonderingen, vooral bij leenwoorden en eigennamen.

Etymologisch gezien is het verkleinwoord in het Nederlandse taalgebied zeer gevestigd en heeft het een lange geschiedenis in de germaanse talen. Het is een productieve bouwsteen in het dagelijks taalgebruik voor zowel formele als informele registers.