uitlokkende

Uitlokkende is een bijvoeglijk naamwoord afgeleid van het werkwoord uitlokken. Het betekent iemand of iets dat een reactie, handeling of situatie veroorzaakt of stimuleert; vaak vertaald als “provocatief” of “instigerend”. In alledaagse taal kan uitlokkende prikkels of omstandigheden verwijzen naar factoren die iemand tot handelen brengen of een bepaalde respons oproepen. In juridische en criminologische context wordt vaak gesproken van uitlokking: het aansporen of aanzetten van iemand anders tot het plegen van een strafbaar feit. In die zin beschrijft uitlokking de intentie en de causale relatie tussen de aansporing en de daaropvolgende misdaad.

Etymologie en gebruikswijze: uitlokken komt van uit‑ (naar buiten) en lokken (lokken, aantrekken, aansporen). Het bijvoeglijk naamwoord uitlokkende verwijst naar hetgeen in- of aanzet tot een handeling of reactie beoogt. Synoniemen zijn onder meer aanzetten, provoceren, stimuleren en prikkelen, afhankelijk van de context. In juridische teksten wordt onder meer gesproken over uitlokking tot strafbaar handelen als iemand bewust anderen aanzet tot een misdaad, bijvoorbeeld door direct te adviseren, te belasteren of middelen te verschaffen.

Voorbeelden: “De uitlokkende omstandigheden maakten het slachtoffer kwetsbaar.” “De aanklacht berustte op uitlokking tot fraude.” “Een uitlokkende prikkel in de situatie leidde tot het conflict.”

Samengevat verwijst uitlokkende naar iets of iemand die een reactie of gedrag uitlokt, met gebruiksnuances variërend van dagelijkse taal tot formele juridische begrippen rond incitement en aanzetten.