transcriptieproducten

Transcriptieproducten zijn RNA-moleculen die ontstaan bij de transcriptie vanDNA door RNA-polymerase. Ze vormen de directe outputs van genen en omvatten zowel coderende als niet-coderende RNA. Ze bepalen grotendeels hoe genetische informatie in functionele moleculen wordt omgezet en gereguleerd.

De belangrijkste klassen transcriptieproducten zijn mRNA, rRNA en tRNA, naast verschillende regulerende RNA-soorten zoals snRNA, snoRNA en miRNA. In prokaryoten wordt een groot deel van de transcriptie geproduceerd als polycistronisch RNA, terwijl in eukaryoten transcripts vaak monocystronisch zijn en uitgebreide post-transcriptionele verwerking ondergaan.

Verwerking en maturatie: bij eukaryoten vindt cap-zetting, splicing en polyadenylatie plaats; rRNA en tRNA ondergaan nucleolaire en cytoplasmische verwerking en modificaties. miRNA ontstaat uit lange pri-miRNA-holtes en rijpt naar functionele miRNA. Het uiteindelijke transcript kan vervolgens geëxporteerd worden naar de cytoplasma voor verdere functies of vertaling en regulatie.

Functie: mRNA dient als template voor eiwitsynthese in het ribosoom; rRNA en tRNA zijn essentiële componenten van ribosomen en eiwitproductie; regulerende RNAs regelen genexpressie door interactie met RNA, eiwitten en andere RNA-moleculen.

Toepassing en belang: analyse van transcriptieproducten vormt de kern van transcriptomonderzoek en genexpressieprofilering. Technieken zoals RNA-seq bieden inzicht in het volledige repertoire van transcriptieproducten in een weefsel of celtype en dragen bij aan begrip van fysiologie en ziekte.