tijdrepresentaties

Tijdrepresentaties zijn concepten, methoden en datamodellen die tijd als dimensie modelleren. Ze maken het mogelijk om gebeurtenissen, duur en volgorde vast te leggen, te manipuleren en te redeneren over tijdsrelaties. In informatica en datawetenschap spelen tijdrepresentaties een centrale rol bij tijdreeksen, databases en scheduling, terwijl in de cognitieve wetenschappen belangstelling bestaat voor hoe mensen tijd waarnemen en herinneren.

Er zijn verschillende typen tijdrepresentaties: punt-tijd (tijdstempels) en interval-tijd (tijdperken). Absolute tijd verwijst naar een vast referentiesysteem, zoals een datum en tijd, terwijl relatieve tijd een tijdsduur of volgorde zonder vasthouden aan een absoluut referentiepunt weergeeft. Formele benaderingen gebruiken vaak relaties tussen intervallen, zoals in Allen's interval algebra, met relaties als vóór, na, overlapt en tijdens. Tijd kan bovendien discrete of continue representaties aannemen en zowel numerieke als symbolische vormen hebben.

Veel gebruikte formaten zijn ISO 8601 (YYYY-MM-DDThh:mm:ss), Unix-tijd (POSIX-tijd) en GPS-tijd. Bij temporale databases is onderscheid tussen valid-time en transaction-time relevant, en tijdzones en zomertijd veroorzaken vaak conversieproblemen. Leapseconden (sprongen seconden) kunnen tijdstempels uitlijnen compliceren, wat extra aandacht vereist bij opslag en berekeningen.

Toepassingen omvatten tijdreeksen en temporale databases, waar valid-time en transaction-time het onderscheid maken tussen feitelijke gebeurtenissen en historische data. In planning en scheduling bepalen tijdrepresentaties wanneer taken starten en eindigen. In natuurlijke taalverwerking spelen tijduitdrukkingen (zoals 'vandaag', 'over twee weken') een rol, terwijl in informatietechnologie kloksynchronisatie (bijv. NTP) van belang is voor consistente tijdmetingen.

Knelpunten zijn ambiguïteit in natuurlijke taal, tijdzone-conversies, klokdrift en het omgaan met leap seconds. Historische data kan inconsistenties bevatten door wijzigingen in tijd- en kalendersregels. Onderzoekers werken aan robuuste tijdrepresentaties en betere methoden voor temporale redenering en integratie van diverse tijdformaten.