tekeninglezen

Tekeninglezen is het vermogen om gebarentaal te begrijpen door visueel waar te nemen wat gebarende personen communiceren. Het omvat het herkennen van handvormen, bewegingen en locaties, naast gezichtsuitdrukkingen, hoofd- en lichaamsbewegingen die grammaticale betekenis dragen. Tekeninglezen richt zich vooral op de Nederlandse Gebarentaal (NGT) en andere gebarentalen, en is daarmee sterk afhankelijk van taal- en cultuurcontext. Het is niet hetzelfde als lip lezen, dat zich op spraakklanken richt.

Het onderscheid met lip lezen ligt in de focus op gebarentaal als geheel—met gebaren, ruimtelijke structuren en non-manuale signalen—waar lip lezen vooral op fonetische cues van gesproken taal let. Kennis van een gebarentaal, context en culturele normen zijn noodzakelijk om betekenis correct te interpreteren.

Vaardigheden en leerproces: tekeninglezen vereist woordenschat in de gebarentaal, begrip van grammatica en non-manuale markers zoals gezichtsuitdrukkingen en oog- en hoofdbewegingen. Oefening met videomateriaal en interactie met gebarentaalsprekers (bijv. via cursussen of ontmoetingen met de Deaf community) ondersteunt de ontwikkeling.

Toepassingen en maatschappelijke betekenis: tekenenlezen vergroot toegankelijkheid in onderwijs, gezondheidszorg, media en publieke dienstverlening. Het is een essentiële vaardigheid voor tolken, opvoeders en onderzoekers, en draagt bij aan inclusie van dove en slechthorende mensen.

Variatie en uitdagingen: gebarentaal kent regionale varianten en normatieve verschillen tussen gemeenschappen. Toegang tot training en langdurige blootstelling aan de Deaf community beïnvloeden leerresultaten en de precisie van tekeninglezen.