tabaksgebruik

Tabaksgebruik verwijst naar het consumeren van tabaksproducten, waaronder sigaretten, sigaren en pijptabak, evenals rookloze tabaksproducten zoals snus en kauwtabak. In recente literatuur en beleid worden ook elektronische nicotineproducten, zoals elektronische sigaretten, vaak meegerekend als onderdeel van tabaksgebruik. De belangrijkste verslavende stof in tabaksproducten is nicotine.

Tabaksgebruik is de belangrijkste oorzaak van preventeerbare ziekten en sterfte wereldwijd. Roken vergroot het risico op kanker (waaronder longkanker), hart- en vaatziekten en chronische longziekten zoals COPD. Nicotine veroorzaakt afhankelijkheid. Rookdamp brengt ook gezondheidsschade over op anderen in de nabijheid (passief roken).

Prevalentie en trends: in veel landen daalt het aantal rokers onder volwassenen door beleidsmaatregelen en veranderende normen, maar tabaksgebruik blijft een zorg, vooral onder jongeren en jonge volwassenen. Het gebruik van elektronische nicotineproducten groeit, wat leidt tot discussie over mogelijke risico's en de rol ervan in stoppen met roken.

Beleid en preventie: beleidsmaatregelen omvatten belastingen, rookvrije zones, pictogrammen en waarschuwingen op verpakkingen, reclame- en sponsorschapsbeperkingen en minimumleeftijd voor aankoop. Preventieprogramma's op scholen en in de zorg richten zich op onderwijs, gedragsondersteuning en betrokkenheid van ouders. Stoppen met tabaksgebruik verbetert de gezondheid aanzienlijk, en meerdere opties zijn beschikbaar.

Behandeling en stopmogelijkheden: Hulp bij stoppen omvat nicotinevervangingstherapie (pleisters, kauwgom, inhalatoren), voorgeschreven medicijnen zoals varenicline en bupropion, en gedragstherapie of advies. Veel mensen slagen in stoppen met steun en aanpassingen in omgeving en gewoontes.