taalachtergronden

Taalachtergronden is een begrip uit de sociolinguïstiek en verwijst naar het geheel van talen en taalervaringen die iemand meeneemt in zijn of haar dagelijkse leven. Het omvat zowel talen die iemand thuis spreekt, op school leert, in de buurt gebruikt als talen die men in contacten met vrienden en in de gemeenschap tegenkomt. Een taalachtergrond omvat daarmee niet alleen de “moeders taal”, maar het volledige repertoire aan talen en taalsystemen waar iemand zich toe verhoudt en die hij of zij actief inzet.

In onderzoeks- en onderwijscontexten wordt taalachtergrond vaak gebruikt om taalkeuzes, taalopvoeding en taalverandering te verklaren. Het verklaart bijvoorbeeld wanneer iemand kiest voor één taal boven de andere in een bepaalde situatie, hoe codewisseling plaatsvindt en hoe talen elkaar beïnvloeden. Het begrip helpt ook bij het ontwerpen van onderwijs dat rekening houdt met meertalige repertoires en translanguaging-praktijken, waarbij leerlingen verschillende talen tegelijk in hun leerprocessen inzetten.

Methoden om taalachtergronden in kaart te brengen zijn onder meer vragenlijsten, taalgeschiedenissen, interviews, observaties en taalaanbod in de leefwereld van leerlingen. Belangrijke aandachtspunten zijn privacy, de fluiditeit van taalrepertoires en de dynamiek van migratie en sociale netwerken die taalachtergronden kunnen veranderen.

Naast onderwijs is taalachtergrond relevant voor beleid en onderzoek, omdat het inzicht geeft in taalondersteuning, inclusie en gelijke kansen voor meertalige individuen en gemeenschappen. Verwante termen zijn onder andere taalrepertoire, taalsocialisatie en meertaligheid.