systeemsarchitectuur

Systeemsarchitectuur is het overkoepelende ontwerp van een systeem, waarin de structuur van componenten, hun onderlinge relaties en de aangewezen interfaces worden beschreven. Het omvat ook randvoorwaarden en kwaliteitsattributen die de ontwikkeling en het operationeel gebruik sturen. Het doel is om een consistente richting te bieden voor de bouw, integratie en toekomstige veranderingen van het systeem gedurende zijn levenscyclus, en om belanghebbenden een gemeenschappelijk referentiekader te geven.

De opgave bestrijkt zowel software-aspecten als hardware- en operationele omgevingen, waaronder netwerken, data en bedrijfsprocessen. Het bevat decompositie in subsystemen, lagen en modules, duidelijke interfaces en regels over distributie, betrouwbaarheid, beveiliging, schaalbaarheid en prestatie. Daarnaast houdt het rekening met interoperabiliteit en afhankelijkheden met derden en systemen in de omgeving.

Architectuurkeuzes worden vaak uitgewerkt aan de hand van stijlen en patronen zoals gelaagde architectuur, client-server, microservices, event-driven en servicegericht ontwerp. Belangrijke concepten omvatten modulariteit, losjes gekoppelde componenten en duidelijke verantwoordelijkheden. Architectuur wordt doorgaans beschreven vanuit verschillende views of viewpoints om diversos belanghebbenden en kwaliteitsattributen te adresseren. Methoden en raamwerken zoals TOGAF, Zachman en ArchiMate ondersteunen het opstellen, communiceren en governance van de architectuur.

In de praktijk is systeemsarchitectuur een iteratief proces waarin behoeften van stakeholders worden geïnventariseerd, risico’s en quality attributes worden beoordeeld en beslissingen worden vastgelegd in architecture decision records. Het vormt de brug tussen systemen engineering, software- en data-architectuur en dient als basis voor ontwerpkeuzes, implementatie en migratieplanning bij zowel vernieuwing als onderhoud van systemen.