substraatteeltsystemen

Substraatteeltsystemen zijn teeltsystemen waarin gewassen worden gekweekt op een substraat in plaats van op aarde. Het substraat, dat meestal inert is, dient als drager voor de wortels en als reservoir voor water en nutriënten. Deze systemen komen veel voor in glastuinbouw en in verticale teelten, waar een gecontroleerde omgeving en regelmatige teeltcycli gewenst zijn.

Veel gebruikte substraatmaterialen zijn rockwool (steenwol), kokos (coir), perliet, vermiculiet, kleikorrels (hydroton) en af en toe organische materialen. Substraten verschillen in waterhoudend vermogen, drainage, zuurgraad en herbruikbaarheid. Het substraat wordt vrijwel altijd gekoppeld aan irrigatie- en fertigation-systemen, waarmee water en voedingsstoffen spoedig kunnen worden toegepast en aangepast aan de noden van de gewassen.

Systeemontwerp en werkwijze variëren, maar gemeenschappelijke elementen zijn bedden of trays met substraat, een voedingsoplossing die via drip-irrigatie, flood-and-drain (ebb-and-flow) of andere methoden door het substraat wordt geleid, en vaak automatische controle van temperatuur, luchtvochtigheid en nutriëntenniveaus. In recirculerende systemen kan de voedingsoplossing worden teruggewonnen en opnieuw gebruikt; in andere systemen wordt nutriëntoplossing fris aangevoerd.

Toepassingen omvatten voornamelijk groenten zoals tomaat, komkommer, paprika en bladgroenten, maar ook aardbeien en bepaalde kruiden. Voordelen zijn onder meer efficiënter water- en nutriëntengebruik, verbeterde controle over ziekten en teeltomstandigheden, en potentieel hogere opbrengsten en sneller rendement. Nadelen zijn hogere initiële investeringen, onderhouds- en beheerskosten, en milieu-uitdagingen bij de verwijdering of recycling van gebruikte substraten, evenals het risico op zoutopbouw in recirculerende systemen.