stralingssoort

Stralingssoort is een term uit de fysica en stralingsbescherming die verwijst naar het specifieke type straling. Het beschrijft hoe de straling zich gedraagt, hoe het materie kan ioniseren en hoe diep het kan doordringen. In de praktijk worden stralingssoorten vaak onderverdeeld in ioniserende en niet-ioniserende categorieën.

Ioniserende stralingssoorten zijn alfa-straling, beta-straling, gamma-straling, röntgenstraling en neutronen. Deze vormen hebben genoeg energie om elektronen uit atomen los te maken, wat ze nuttig maakt in geneeskunde, industrie en onderzoek, maar ook potentieel schadelijk kan maken voor weefsels. Niet-ioniserende stralingssoorten omvatten meestal radiogolven, microgolven, infrarood, zichtbaar licht en ultraviolet licht (hoewel uiterst korte UV-typen bij hoge energie ook ionisatie kunnen veroorzaken). Deze typeren geven over het algemeen minder direct ionisatie-energie af, maar kunnen wel via andere mechanismen, zoals warmte, effecten hebben.

De eigenschappen van elke stralingssoort bepalen hoe deze moet worden afgeschermd en hoe blootstelling wordt gemeten. Alfa-straling wordt bijvoorbeeld snel afgezwakt door een vel papier, beta-straling door dun materiaal zoals kunststof, terwijl gamma- en röntgenstraling een zwaarder schild nodig hebben, zoals lood of beton. Neutronen vereisen vaak waterige of boronhoudende materialen voor effectieve terugdringing. Het type straling heeft daarmee directe implicaties voor veiligheidsmaatregelen, dosimetrie en toepassing.

Toepassingen variëren van medische beeldvorming en radiotherapie tot industriële inspectie en wetenschappelijk onderzoek, waarbij de stralingssoort bepaalt welke instrumenten, shielding en procedures nodig zijn.