stofwisselingssnelheid

Stofwisselingssnelheid, ook wel metabolische snelheid genoemd, is de snelheid waarmee het lichaam energie verbrandt om vitale functies en activiteiten te ondersteunen. Metabolisme wordt uitgedrukt als energie per tijdseenheid, meestal kilocalorieën per dag (kcal/d) of kilojoules per dag (kJ/d). De totale stofwisseling omvat onder meer de basale/metabolische rust en de kosten van voedselverwerking en beweging.

De belangrijkste componenten van de stofwisselingssnelheid zijn de basale metabolische snelheid (BMR) en de rustmetabolische energie; daarnaast verbrandt het lichaam energie bij de vertering van voedsel (thermische effect van voedsel, TEF) en bij fysieke activiteit. In een relatief weinig actief individu kan BMR ongeveer 60-75% van de totale dagelijkse energieverbranding uitmaken; TEF bedraagt circa 5-10% en de rest komt van beweging.

Verschillende factoren beïnvloeden de stofwisselingssnelheid. Leeftijd en geslacht spelen een rol, evenals lichaamssamenstelling (vetvrije massa is een belangrijke determinant). Hormonen, met name schildklierhormoon, genetica en gezondheidstoestanden beïnvloeden de snelheid. Temperatuur en ziekte kunnen de stofwisseling tijdelijk verhogen of verlagen. Voedingsstatus, slaap, stress en medicatie kunnen eveneens impact hebben.

Metingen en toepassingen: de stofwisselingssnelheid kan worden gemeten met indirecte calorimetrie, waarbij zuurstofinname en kooldioxideproductie worden gevolgd om de energieafgifte te berekenen, of met de methode van doubly labeled water voor de totale dagelijkse energievraag. Daarnaast bestaan voorspellende formules zoals de Mifflin-St Jeor- en Harris-Benedict-equaties om BMR te schatten. De resultaten hangen af van de toestand en meetomstandigheden.