staatskaping

Staatskaping is een term uit de politieke wetenschappen die verwijst naar het doelbewust ontwerpen, opzetten en hervormen van de staat en zijn instituties om soevereiniteit, legitimiteit en beleidscapaciteit te consolideren. Het omvat constitutioneel ontwerp, de oprichting en hervorming van de publieke administratie, de rechtspraak en het veiligheidsapparaat, evenals inkomsten- en fiscale systemen en de bureaucratie. Het doel is doorgaans om centrale macht te verankeren, de rechtsstaat te versterken en de capaciteit van de staat om publieke taken uit te voeren te vergroten, terwijl de relaties tussen staat, samenleving en markt worden vormgegeven en bestuurszaken worden geordend.

De term komt vooral voor in discussies over staatsopbouw en governance in (post)conflictsituaties, transitieperiodes en ontwikkelingscontexten. Het proces kan worden geïnitieerd door regeringen, internationale organisaties of coalities, en omvat vaak constitutionele hervormingen, centralisatie- of decentralisatieafwegingen, hervorming van de publieke sector en versterking van rechtsstatelijkheid en financiën.

Succesfactoren en uitdagingen: legitieme politiek, inclusieve onderhandelingen, coherente instellingen en lange termijn capaciteit zijn belangrijk voor succes. Uitdagingen zijn onder meer fragiliteit, corruptie, politieke rivaliteit, externe druk en path dependence.

Staatskaping moet worden onderscheiden van staatkaping (staatcaptatie), waarbij particuliere belangen de staat misbruiken of controleren ten koste van het algemene publiek in plaats van publieke belangen te dienen. Zie ook staatsvorming, staatsopbouw en governance.