socjolingwistyka

Socjolingwistyka, często nazywana socjolingwistyką, jest interdyscyplinarną dziedziną badań nad związkiem między językiem a społeczeństwem. Zajmuje się różnorodnością językową w kontekście społecznym, badaniem zmienności językowej i procesów jej zmian oraz rolą języka w kształtowaniu tożsamości, ideologii językowych i polityk językowych. Analizuje także zjawiska kontaktu języków, wielojęzyczność i warianty regionalne, społeczne i stylowe.

Początki nowoczesnej socjolingwistyki przypisywane są pracom badaczy z lat 60. XX wieku, które podkreśliły systematyczne badanie zmienności językowej zależnie od terytorium, klasy społecznej, wieku czy płci. W kolejnych dekadach rozwinęły się podejścia wariantystyczne, etnografii mowy i analizy stylu, a także badania nad diglossią, kodem mieszanym i ideologiami językowymi.

Przedmioty badań obejmują zmienność fonetyczną, fonologiczną, morfologiczną, syntaktyczną i leksykalną, a także relacje między językiem a tożsamością. Kluczowe pojęcia to zmienność językowa, stylizacja, diglossia, code-switching (zmiana języka w tekście lub wypowiedzi), prestiż i stigma językowa, postawy językowe. Metody obejmują wywiady socjolingwistyczne, analizy korpusowe, obserwację etnograficzną i eksperymenty naturalistyczne.

Zastosowania socjolingwistyki obejmują formułowanie polityk językowych, edukację dwujęzyczną, ochronę języków mniejszości oraz badania nad kontaktem językowym i migracją. Typowe tematy to dialekty regionalne, gwary miejskie, język młodzieży i różnice kulturowe w użyciu języka.