semianoniem

Semianoniem is een term die in privacy- en informatiekunde wordt gebruikt om een toestand te beschrijven waarin personen niet rechtstreeks bij naam bekend zijn, maar wel herkenbaar blijven via gekoppelde gegevens of context. Het begrip geeft een plek aan het spectrum tussen volledig anoniem en volledig identificeerbaar.

In data protection en onderzoek verwijst semianoniem vaak naar pseudoniemisatie: identificeerbare kenmerken worden vervangen door codes of pseudoniemen, terwijl de sleutel tot terugkoppeling apart wordt bewaard. Als die sleutel beschikbaar is, kan een persoon opnieuw worden geïdentificeerd; daardoor blijft semianoniem doorgaans vallen onder de categorie van persoonsgegevens volgens de AVG/GDPR, tenzij de her-identificatie daadwerkelijk niet mogelijk is.

Toepassingen en voorbeelden komen voor in verschillende domeinen. In wetenschappelijk onderzoek worden respondenten soms met codes aangewezen in plaats van namen; in datasets kunnen E-mailadressen of andere identificatoren worden gehashd of vervangen door pseudoniemen. In journalistiek kan een bron semianoniem blijven door gebruik van initialen of omschrijvende kenmerken, terwijl aanvullende informatie mogelijk herleiding biedt. Op sociale media kunnen berichten onder een gebruikersnaam staan die niet de echte naam onthult, maar waarbij context en aanvullende data identificeerbaar kunnen zijn.

Juridische en ethische aspecten: semianoniem draagt altijd het risico van her-identificatie, vooral bij samenwerking van meerdere datasets of bij gegevensuitwisseling. Organisaties moeten passende beveiligingsmaatregelen nemen, toestemming en gebruiksvoorwaarden waarborgen, en mogelijk een data‑beschermingseffectbeoordeling uitvoeren. Semianoniem onderscheidt zich van volledig anoniem (waaruit her-identificatie niet haalbaar is) en van volledig geïdentificeerde data (waarbij directe identificatie mogelijk blijft).