residuschaalplotscontroleert

Residuschaalplotscontroleert verwijst naar de praktijk van het beoordelen van residu schaalplots als onderdeel van regressiediagnostiek. Het doel is te controleren of de aannames over de residuen houdbaar blijven, met name homoscedasticiteit (gelijke spreiding) en afwezigheid van systematische patronen.

Constructie: nadat een model is gefit, berekent men de residuen e_i = y_i - ŷ_i en vaak ook gestandaardiseerde residuen. Een veelvoorkomende vorm is de schaalplot waarbij de wortel van de absolute residuen sqrt(|e_i|) wordt uitgezet tegen de voorspelde waarden ŷ_i. Een visuele inspectie van de spreiding en eventuele trends of patronen (zoals een toenemende spreiding bij hogere ŷ) levert signalen op over de variatie van de residuen.

Interpretatie: een horizontale, willekeurige spreiding rondom nul wijst op homoscedasticiteit; een patroon waarbij de spreiding toeneemt of afneemt met ŷ wijst op heteroscedasticiteit; een systematische kromming in het patroon kan wijzen op misspecification of een niet-lineaire relatie. Uitbijters en hoge leveragepunten vragen extra aandacht.

Toepassing en beperkingen: residuschaalplotscontroleert wordt vaak gebruikt samen met andere diagnostische instrumenten zoals de QQ-plot en formele tests (bijvoorbeeld tests voor heteroscedasticiteit). Het is een visueel hulpmiddel en geen definitieve test; conclusies dienen ondersteund te worden door statistische tests en de inhoudelijke context. Bij tijdreeksdata of afhankelijkheden tussen observaties vereisen aanvullende overwegingen.