reflectiecyclus

Reflectiecyclus is een gestructureerd, iteratief proces waarbij een persoon of groep een ervaren handeling of gebeurtenis onderzoekt met als doel leerpunten te identificeren en toekomstige handelen te verbeteren. Het helpt professionele handelen te toetsen aan ervaringen en context, zodat kennis en vaardigheden beter kunnen worden toegepast in de praktijk.

In de praktijk bestaan er verschillende modellen. Het Gibbs reflectiecyclusmodel, bijvoorbeeld, kent zes fasen: beschrijving, gevoelens, evaluatie, analyse, conclusie en actieplan. Een ander bekend model is Kolb's ervaringsleer cyclus: concrete ervaring, reflectieve observatie, abstracte conceptualisatie en actieve experimentatie. Er bestaan diverse varianten, die allemaal de nadruk leggen op herhaalde reflectie als motor voor leren.

Toepassing vindt plaats na een les, consult, of klinische situatie: de ervaring wordt geanalyseerd, leerpunten geformuleerd en een plan gemaakt om gedrag of aanpak aan te passen. Het wordt veel toegepast in onderwijs, gezondheidszorg, maatschappelijk werk en coaching. Doel is om inzicht te krijgen in wat werkte, wat niet en waarom, zodat toekomstige praktijk kan worden verbeterd.

Voordelen zijn onder meer bevordering van kritisch denken, betere transfer van leren naar toekomstige taken en algehele professionele ontwikkeling. Het kan de besluitvorming verbeteren en de kwaliteit van de praktijk verhogen. Nadelen kunnen bestaan uit mechanische uitvoering, onvoldoende veilige leeromgeving, tijdsdruk en de kans op bias of overgeneralizatie.

Effectieve implementatie vereist integratie in curricula of werkprocessen, begeleide sessies, journaling of groepreflectie en regelmatige feedback van collega’s.