referentiematen

Referentiematen zijn vooraf vastgestelde benchmarkwaarden of referatiemeting die dienen om data te interpreteren, prestaties te beoordelen of instrumenten te kalibreren. Ze fungeren als ankerpunten waarmee meetresultaten kunnen worden vergeleken om te bepalen of een meting normaal, acceptabel of actiegericht is.

Referentiematen kunnen verschillende vormen aannemen. Ze kunnen normatief zijn, gebaseerd op populatiegegevens of richtlijnen uit wetenschappelijke literatuur en/of standaarden van erkende organisaties. Ze kunnen absoluut zijn (een specifieke waarde in standaardeenheden) of relatief (percentielen, z-scores). Ook kan een referentiemaat afkomstig zijn uit kalibratie- of referentiestof- of materiaalstandaarden.

Toepassingsgebieden zijn onder meer evaluatie en onderzoek, waar referentiematen nodig zijn om resultaten te plaatsen ten opzichte van een referentiepopulatie of -norm. In voeding en gezondheid kunnen referentiematen bijvoorbeeld de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) of onder- en bovengrenzen vertegenwoordigen. In metrologie en techniek dienen referentiematen als calibratie- en validatiedrempels. In psychologie en onderwijs worden normen gebruikt om scores te interpreteren ten opzichte van leeftijds- of grade-normen.

Het gebruik van referentiematen vergroot vergelijkbaarheid en interpretatie, maar vereist zorgvuldige selectie en transparantie over de bron, methoden en representativiteit. Verouderde referentiematen kunnen leiden tot vertekende conclusies, dus periodieke herziening en aanpassing aan veranderende populaties en technologieën is aanbevolen.