reduplicatie

Reduplicatie is een morfologisch proces waarbij een woord of een deel daarvan wordt herhaald om betekenisverschillen of grammaticale functies uit te drukken. Het verschijnt in veel talen wereldwijd en kan aantonen voor zaken als meervoud, iteratie, intensiteit, frequentie of aspect. Vaak gaat het om subtiele fonetische aanpassingen die samen met de herhaling plaatsvinden.

Er worden verschillende typen onderscheiden. Volledige reduplicatie houdt in dat het hele woord wordt herhaald, soms met kleine klankverschuivingen. Gedeeltelijke reduplicatie herhaalt slechts een deel van het woord, zoals een syllabe of een klank. De herhaling kan direct opvolgend plaatsvinden of met een morfemeur tussenliggende elementen.

Functies van reduplicatie zijn onder meer pluralisatie (meervoud uitdrukken), aspectuele of iteratieve markering (actie herhaalt zich of gebeurt frequent), intensivering of verzwaring van betekenis, en distributie of herhaling over meerdere referenten. In sommige talen kan reduplicatie ook verkleining of vergrotende nuance toevoegen, of affectieve betekenissen weergeven.

Voorbeelden: in Indonesische talen wordt volledige reduplicatie veelal gebruikt om meervoud aan te geven, zoals anak-anak (kinderen) of rumah-rumah (huizen). In Tagalog wordt reduplicatie gebruikt om aspect of frequentie uit te drukken, bijvoorbeeld lakad-lakad (kringelend wandelen) of araw-araw (elke dag). In het Engels verschijnt reduplicatie vooral in idioom- of spreektaalvormen zoals bye-bye of no-no, vaak met een informeel of affectief karakter.

Reduplicatie is een veelvoorkomend onderwerp in onderzoek naar morfologie en fonologie, en wordt bestudeerd vanuit zowel descriptieve als theoretische invalshoeken.