puzzelachtige

Puzzelachtige is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekent dat iets lijkt op een puzzel of op puzzelachtige wijze is opgebouwd. De term is samengesteld uit het zelfstandig naamwoord puzzel en het achtervoegsel -achtig, dat behalve “als” ook “-achtig” of “-achtig geaard” betekent. Het duidt meestal op structuur, aanpak of karakter dat telkens aanwijzingen vereist en tot een oplossing leidt via logica, deductie of tussenstappen.

Het woord is afgeleid van het Engelse puzzle, waarbij de Nederlandse vormgeving via het achtervoegsel -achtig gangbaar is geworden. Het wordt zowel in informele als in formele context gebruikt, bijvoorbeeld bij beschrijvingen van spellen, opdrachten, examenproblemen en literaire of filmische plots die door puzzelachtige eigenaardigheden gekenmerkt worden.

In gebruik kan puzzelachtig verschillende nuances dragen. Het kan positief zijn, wanneer iets engaging en uitdagend is, of neutraal/kritisch, wanneer de opbouw als gefragmenteerd of complex wordt gezien. Het woord onderscheidt zich zo van synoniemen als raadselachtig, dat meer naar mysterie en ondoorgrondelijkheid verwijst, terwijl puzzelachtig explicieter wijst naar structuur en oplossingsprocessen.

Voorbeelden: “De puzzelachtige opgave vereist meerdere stappen.” “Het verhaal heeft een puzzelachtige structuur met verwijzingen naar eerdere hoofdstukken.” “De ontwerpers kozen voor een puzzelachtige aanpak om de speler te laten ontdekken hoe alles samenhangt.”