prothrombinetijd

Prothrombinetijd (PT) is de tijd die plasma nodig heeft om te stollen na toevoeging van weefselfactor (tissue factor) en calcium. Het meet met name de werking van de extrinsieke coagulatieroute en het begin van de gemeenschappelijke route van de bloedstolling. De test wordt uitgevoerd op citraatplasma waarin tissue factor en calcium worden toegevoegd en de clotvorming wordt gevolgd in seconden.

Resultaten worden uitgedrukt in seconden en vergeleken met referentiewaarden die per laboratorium kunnen variëren. Om de uitslag beter vergelijkbaar te maken wordt meestal de International Normalized Ratio (INR) berekend: INR = (PTtest / PTcontrol)^(ISI), waarbij het International Sensitivity Index (ISI) van de gebruikte reagentia meekomt. Een normale INR bij mensen die geen antistollingsmiddelen gebruiken ligt doorgaans rond 0,8 tot 1,2.

Belangrijke toepassingen zijn het monitoren van behandeling met vitamine K-antagonisten zoals warfarine en het beoordelen van de leverfunctie, vitamine K-status en de aanwezigheid van coagulopathieën. Een verlengde PT kan wijzen op tekort aan extrinsieke factoren (voornamelijk factor VII, maar ook factoren II, V en X), vitamine K-deficiëntie, leverziekte of disseminated intravascular coagulation (DIC), evenals opwerkingen door antistollingsmiddelen.

Preanalytische factoren en reagentievariatie kunnen PT-uitslagen beïnvloeden. Potentiële verstorende factoren zijn onjuiste staalafname (citraatplasma), vertraagde verwerking, lipemie, en contaminatie met heparine. DOACs kunnen PT tijdelijk beïnvloeden afhankelijk van de gebruikte reagentia en zijn doorgaans geen maat voor DOAC-therapie.