productieflexibiliteit

Productieflexibiliteit is het vermogen van een productie- of fabricage-systeem om snel en kostenefficiënt te reageren op veranderingen in productsoorten, productvolumes of leveringsschema’s. Het gaat om het leveren van verschillende varianten met korte doorlooptijden en tegen redelijke kosten, zonder dat de operationele efficiëntie aanzienlijk afneemt.

Binnen productieflexibiliteit wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen volumeflexibiliteit (het aanpassen van de afzet- of productieomvang) en mengflexibiliteit (het produceren van verschillende varianten of samenstellingen). Ook wordt gesproken over internal flexibiliteit (aanpassingen binnen de plant, zoals personeel en machines) en external flexibiliteit (samenwerking met leveranciers of uitbesteed productie). De mate van flexibiliteit kan worden gemeten met indicatoren als omsteltijd, setup-tijd, doorlooptijd, maximale variëteit per productielijn en de mate van aanpassing zonder verlies van OEE (overall equipment effectiveness).

Belangrijke enableren zijn onder meer modulaire en herconfigureerbare productielijnen, flexibele tooling en robotisering, standaardisatie van interfaces, korte changeover-tijden, en geavanceerde planningssystemen met real-time monitoring. Daarnaast spelen vakbekwame en polyvalente arbeidskrachten, duidelijke procesinstructies en een wendbare logistiek een cruciale rol. Digitalisering en Industry 4.0-toepassingen kunnen de zichtbaarheid en aansturing van flexibiliteit vergroten.

Voordelen van productieflexibiliteit omvatten kortere levertijden, betere klantspecificiteit, grotere veerkracht bij verstoringen en verbeterde servicelevels. Nadelen zijn vaak hogere investerings- en onderhoudskosten, verhoogde complexiteit en mogelijk lagere efficiëntie bij stabiele vraagpatronen. Het juiste evenwicht vereist een afweging tussen flexibiliteit en efficiëntie, afgestemd op marktdichtheid, productvariëteit en leveringsvorken.