proceswarmte

Proceswarmte is de hoeveelheid warmte die wordt toegepast in industriële processen, zoals droging, smelten, verhitting en chemische reacties. Het is een essentieel onderdeel van de energievoorziening in veel industrieën en bepaalt mede de operationele kosten en de milieu-impact. Het beheer van proceswarmte omvat zowel de levering als de regeling ervan.

Temperatuurniveaus in proceswarmte variëren: laagtemperatuur tot ongeveer 100–200°C, middeltemperatuur tot circa 400°C, en hoogtemperatuur hoger dan 400°C. Bronnen zijn onder meer verbranding van aardgas of olie, stoom en afvalwarmte uit processen. Duurzame opties zoals biomassa, zonne-thermie en geothermie zijn vooral toepasbaar bij lagere tot middelhoge temperaturen. Elektrische oplossingen, zoals warmtepompen en elektrische boilers, worden ingezet voor specifieke toepassingen.

Technieken en concepten omvatten productie van warmte via verbranding of stoomgeneratoren; warmtenetten en warmtewisselaars; recuperatie van afvalwarmte met recuperatoren en economizers; warmte-integratie en pinch-analyse om de warmtevraag en -aanvoer optimaal af te stemmen. Opslag van warmte biedt opties voor korte en lange termijn, afhankelijk van de procescontext.

Decarbonisatie en beleid richten zich op elektrificatie van proceswarmte, inzet van groen waterstof en warmte uit hernieuwbare bronnen, en betere warmte-integratie om emissies te verlagen. Instrumenten zoals ISO 50001 voor energiemanagement, subsidies en stimuleringsprogramma’s bevorderen investeringen in proceswarmteoptimalisatie, warmtenetten en duurzame technologieën.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de chemische industrie, staal en cement, voedselproductie en papier. Uitdagingen bij de transitie zijn kosten, integratie met bestaande processen, veiligheid en betrouwbaarheid. De voordelen bestaan uit lagere energiekosten, minder CO2-uitstoot en verhoogde veerkracht van de warmtevoorziening.