prioriteitscriteria

Prioriteitscriteria zijn criteria die worden gebruikt om de prioriteit van taken, projecten, verzoeken of besluiten te bepalen. Ze maken het mogelijk om keuzes te rangschikken wanneer middelen beperkt zijn en er meerdere opties bestaan. Door criteria te expliciteren kan men besluiten consistent en transparant nemen.

Toepassingsgebieden omvatten onder andere governance en projectportfoliomanagement, inkoop, productontwikkeling, crisisbeheer en beleidsontwikkeling. In elk geval helpen de criteria bij het ordenen van werkprocessen en het vaststellen welke acties eerst moeten worden uitgevoerd.

Veelvoorkomende criteria zijn impact op doelstellingen, urgentie, haalbaarheid, kosten en baten, risico’s, strategische afstemming, wettelijke eisen, duurzaamheid, ethische overwegingen en afhankelijkheden. Soms worden ook operationele factoren zoals implementeersnelheid, onderhoudsbehoefte en afhankelijkheden met andere activiteiten meegerekend.

Methoden voor toepassing omvatten scoring en gewichten toekennen, eenvoudige rangordening, de MoSCoW-methode (Must, Should, Could, Won’t) en multicriteria decision analysis (MCDA). Typische stappen: doelstellingen en criteria definiëren, data verzamelen, gewichten toekennen, opties beoordelen en totaalscore berekenen om prioriteit te bepalen.

Belangrijke aandachtspunten zijn transparantie, rechtvaardigheid, datakwaliteit en betrokkenheid van belanghebbenden. Criteria dienen periodiek te worden herzien in reactie op veranderende omstandigheden. Een duidelijke documentatie van het proces vergroot acceptatie en naleving.

Een eenvoudig voorbeeld uit gemeentelijk onderhoud: bij het bepalen welke wegen eerst worden gerepareerd worden prioriteitscriteria toegepast zoals ernst van schade, verkeersdrukte en kosten, naast milieu-impact en beschikbare middelen. Het doel is een consistente volgorde die maatschappelijke belangen weerspiegelt.