preserveerbaarheid

Preserveerbaarheid is het vermogen van een materiaal, product of informatie om onder bepaalde omstandigheden bewaard te blijven zonder essentiële eigenschappen of waarde te verliezen over een afgebakende periode.

Binnen verschillende vakgebieden krijgt preserveerbaarheid specifieke invulling. In de voedselwetenschap en de voedingsmiddelenindustrie verwijst het naar de houdbaarheid of shelf life en naar het vermijden van bederf. In de conservatie en restauratie van cultureel erfgoed gaat het om het behoud van objecten zoals schilderijen, papieren documenten of kunstmaterialen. In de archief- en informatietechnologie heeft preserveerbaarheid betrekking op digitaal behoud: het waarborgen van toegankelijkheid en integriteit van records op lange termijn.

Factoren die preserveerbaarheid beïnvloeden zijn onder meer de aard van het materiaal (chemische samenstelling, structuur), omgevingscondities (temperatuur, relatieve vochtigheid, licht, zuurstof, verontreinigingen), en bewaarmethoden zoals verpakking, additieven en bewaartechnieken. Bij voedsel speelt ook wateractiviteit en enzymatische activiteit een rol; bij digitale informatie spelen zaken zoals format, software- en hardware-obsolescentie en gegevensintegriteit (bitrot) een rol.

Beoordeling gebeurt vaak middels specifieke proeven en normen: bij voedsel door houdbaarheids- en microbiologische testen en sensorische evaluaties; bij fysieke objecten door conditie- en conservatiebeoordelingen; bij digitale records door checksums, format-compatibiliteitsanalyses en migratie- of emulatiemaatregelen.

Het begrip is belangrijk voor kwaliteits- en veiligheidsaspecten, kostenbeheersing, en verantwoorde dienstverlening in productie, musea, archieven en overheidsinstellingen.