pottenbakken

Pottenbakken is het ambacht en de kunst van het vormen van klei tot aardewerk en keramiek, dat vervolgens wordt gebakken in een kiln om het materiaal te harden. Het vakgebied omvat zowel functionele voorwerpen zoals kommen, schalen en vazen als sculpturale en artistieke objecten. Belangrijke kleisoorten zijn aardewerk, steengoed en porselein, elk met verschillende temperatuurspecificaties en waterdichtheid.

Het proces kent diverse fasen. Eerst wordt klei voorbereid (wedging) om lucht te verwijderen en een consistente structuur te krijgen. Vormen gebeurt zowel handmatig (hand-building) als op een draaischijf (pottenbakkersschijf). Na het vormen volgt droging tot leerhard en vervolgens bisque-bakken. Decoratie kan bestaan uit slips en engobes, onder- en overglazuren. Daarna wordt geglazuurd en gebakken bij hoge temperatuur; er zijn verschillende kiln-types, zoals elektrische en gasovens, en atmosferen zoals oxidatie en reductie die de glazuurkleur beïnvloeden.

Historisch gezien is pottenbakken een van de oudste vormen van keramiek. Oude beschavingen over de hele wereld maakten keramiek, met belangrijke centra zoals Jingdezhen in China en Meissen in Duitsland. In Nederland is Delftvaart bekend als tinneglaaswerk. Hedendaags pottenbakken omvat zowel industriële productie als studio- en hobbywerk, waarbij vakmanschap en experiment centraal staan.

Essentiële gereedschappen zijn onder meer het pottenbakkerswiel, messen en rijken (trimgereedschap), spons, ribben en een kiln. Veiligheid en milieuvriendelijke glazuren zijn tegenwoordig aandachtspunten in de praktijk.