pilotonderzoek

Een pilotonderzoek, vaak aangeduid als pilotstudie, is een kleinschalig voorafgaand onderzoek waarin de haalbaarheid, uitvoering en randvoorwaarden van een groter, definitief onderzoek worden getoetst. Het doel is om potentiële problemen te identificeren en het onderzoeksontwerp aan te scherpen voordat men investeert in een grootschalige studie.

Doel en kenmerken: de belangrijkste functies zijn het testen van werving- en behoudstrategieën voor deelnemers, het evalueren van logistieke processen zoals dataverzameling en follow-up, het beproeven van meetinstrumenten en vragenlijsten, en het schatten van variabiliteit zodat de benodigde steekproefomvang van de definitieve studie kan worden berekend. Daarnaast kan een pilotonderzoek ook de haalbaarheid van analyseplannen verkennen.

Ontwerp en uitvoering: een pilotonderzoek heeft meestal een kleiner steekproefomvang en kan elementen van de beoogde studie bevatten, zoals randomisatie of controlegroepen, maar vaak met minder rigoureuze statistische eisen. Het kan ook meerdere iteraties omvatten waarbij aanpassingen worden doorgevoerd tussen opeenvolgende pilots.

Resultaten en interpretatie: de bevindingen leveren informatie over haalbaarheid, bereik en datakwaliteit, en geven schattingen voor variabiliteit die nodig zijn voor sample size-berekeningen. De data worden doorgaans gepresenteerd als voorbereidende resultaten en niet als definitieve bewijzen.

Relatie tot vervolg: een pilotonderzoek is geen definitieve evaluatie van effectiviteit, maar een beslissingsmoment voor vervolgstappen. In sommige disciplines wordt een feasibility-studie gebruikt om uitsluitend haalbaarheid te testen, terwijl een pilotstudie wordt ingezet als voorbereiding op een grotere, definitieve studie.

Toepassingsgebieden omvatten klinisch onderzoek, sociaal-wetenschappelijk onderzoek, gezondheidszorg en technologische ontwikkeling.