panelgegevens

Panelgegevens, of paneldata, is een type gegevensverzameling waarin dezelfde eenheden (bijvoorbeeld personen, huishoudens of bedrijven) meerdere keren worden gevolgd over verschillende tijdpunten. Daardoor kunnen veranderingen in de loop van de tijd worden bestudeerd en kunnen tijds- en individugerelateerde factoren beter worden onderscheiden. Panelgegevens kunnen bestaan uit echte panelen (dezelfde eenheden in alle golven) of uit pseudo-panelen (cohorten afgeleid uit herhaalde kruissecties). Ze kunnen balanced zijn (gelijke aantallen waarnemingen per eenheid) of unbalanced.

Panelgegevens zijn bruikbaar in tal van disciplines zoals economie, sociologie en epidemiologie. Ze maken het mogelijk om tijdconstant onzichtbaarheidskenmerken te controleren (via vaste- effecten- of random-effectsmodellen), zodat het effect van variabele verklarende factoren op uitkomsten scherper kan worden vastgesteld. Daarnaast faciliteren panelanalyses het bestuderen van dynamiek, zoals arbeidsmarktdynamiek, gezondheidsontwikkelingen en consumptie- of spaargedrag, en verbeteren evaluaties van beleidsmaatregelen (bijvoorbeeld via difference-in-differences of dynamische panelmodellen).

Voorkomende methoden omvatten vaste effecten, waarin tijdonafhankelijke heterogeniteit wordt gecontroleerd, en random-effects modellen, die onderscheid maken tussen binnen- en buitenvariatie. Voor dynamische relaties komen vaak Arellano-Bover of Blundell-Bond-type modellen en eventstudies aan bod.

Belangrijke aandachtspunten bij panelgegevens zijn onder meer attritie en missing data, meetfouten, selectiebias en het probleem van tijdsveranderingen in de samenstelling van de steekproef. Voorbeelden van databronnen zijn panelen zoals de LISS-panel (Nederland), Understanding Society (UK), SOEP (Duitsland) en PSID (VS).

Panelgegevens bieden zo een robuuste basis voor het analyseren van veranderingen en causaliteit over de tijd.