overgevoelig

Overgevoelig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat verwijst naar een hoge gevoeligheid of een overmatige reactie op prikkels. Het kan slaan op mensen, dieren of weefsels die snel geïrriteerd raken door geluid, licht of kritiek, maar ook op immuunreacties waarbij het afweersysteem buitensporig reageert op bepaalde stoffen. In medische context spreekt men doorgaans van overgevoeligheid of hypersensitiviteit.

Etymologie en nuance: het woord bestaat uit over- en gevoelig. In het dagelijks taalgebruik duidt het op emotionele of sensorische gevoeligheid die als hinderlijk kan worden ervaren. In medische zin verwijst overgevoeligheid naar specifieke immuunresponsen op allergenen, medicijnen of andere prikkels.

Medisch gezien omvat overgevoeligheid de vier typen hypersensitiviteit: Type I (allergische reacties zoals hooikoorts en voedselallergie), Type II (cytotoxische reacties), Type III (immuuncomplexgemedieerde reacties) en Type IV (vertraging-type of contactgevoelige reacties). Symptomen variëren van huiduitslag en jeuk tot benauwdheid en anafylaxie. Behandeling richt zich op het vermijden van triggers, het gebruik van antihistaminica en ontstekingsremmende middelen; bij ernstigere gevallen kan adrenaline (epinefrine) worden toegediend. Langdurige allergieën kunnen desensitisatie of immunotherapie omvatten.

Het begrip kan ook figuurlijk worden gebruikt voor emotionele overgevoeligheid, zoals gevoelig zijn voor kritiek. In beide gevallen bepaalt de context of het gaat om een normale eigenschap of een medische aandoening.