oppervlaktewateren

Oppervlaktewateren is de verzamelnaam voor alle waterlichamen die zichtbaar zijn aan het aardoppervlak. Dit omvat rivieren en kanalen, meren en plas, moerassen en kust- en zeewater. oppervlaktewateren kunnen zoet water, brack water of zout water bevatten, afhankelijk van ligging en inlaat. In de Nederlandse context vormen deze wateren een belangrijk onderdeel van de regionale waterhuishouding en van het landschap.

Het beheer van oppervlaktewateren in Nederland ligt vooral bij de waterschappen, die samenwerken met gemeenten en de rijksoverheid. Doel is veilige afvoer van overtollig water zodat overstromingen worden voorkomen, voldoende beschikbaar zoet water gewaarborgd blijft en de ecologie in balans blijft. Beleid sluit aan bij Europese richtlijnen zoals de Kaderrichtlijn Water en bij nationale regels voor waterkwaliteit en waterkwantiteit. De toestand van oppervlaktewateren wordt gemonitord en beoordeeld aan de hand van waterkwaliteit, ecologische toestand en chemische veiligheid, met categorieën variërend van goede tot minder goede toestand.

Belangrijke functies van oppervlaktewateren zijn onder meer scheepvaart en transport, drinkwaterbronnen en irrigatie, ondersteuning van biodiversiteit en natuur, recreatie en toerisme, en een rol in klimaat- en waterzekerheidsplanning. Ze leveren tevens diensten zoals cooling en microklimaatregulatie.

Knelpunten en dreigingen omvatten vervuiling door landbouw en industrie, nutriëntenbelasting, verzuring en verzilting, invasieve soorten, sedimentatie en habitatverlies; extreme neerslag en droogte door klimaatverandering vergroten de druk op peilbeheer en waterkwaliteit. Beheersmaatregelen omvatten dijk- en sluissystemen, peilbeheer, waterkwaliteitverbetering, sanering van verontreinigende bronnen en natuurinrichting voor robuuste, veerkrachtige wateren.