oplosmiddelretentie

Oplosmiddelretentie is de hoeveelheid oplosmiddel die achterblijft in een materiaal na droging of verwerking. Het wordt meestal uitgedrukt als de massa van het achtergebleven oplosmiddel per massa van het droge materiaal (wt%), soms als percentage van het natte gewicht of drooggewicht, afhankelijk van de gebruikte meetmethode.

Het begrip is relevant omdat oplosmiddelretentie de eigenschappen van een materiaal beïnvloedt, zoals mechanische sterkte, dimensionale stabiliteit, krimp en slijtvastheid. Een hoge retentie kan ook leiden tot langere emissietijden van vluchtige organische verbindingen (VOC) en potentieel veiligheids- en gezondheidsrisico’s bij verwerking en gebruik.

Factoren die de retentie beïnvloeden zijn onder meer het type oplosmiddel (polair versus apolair, vluchtigheid), de bindmiddel- en polymeerkeuze, het droog-/uitharingsproces, temperatuur, tijd en ventilatie, en de interactie tussen oplosmiddel en substraat of crosslinking. Ook de filmvorming en de aanwezigheid van additieven spelen een rol.

Meetmethoden omvatten gravimetrie (weging voor en na droging), headspace-gaschromatografie (HS-GC) of GC-MS voor kwantitatieve meting van oplosmiddelen, en soms FTIR of Karl Fischer voor bijbehorende componenten. Er zijn internationale normen en standaardtesten die methoden voor residueel oplosmiddel beschrijven, met name in coatings, lijmen en kunststofverwerking.

Toepassingsgebieden zijn coatings en verven, inkt, lijmen, kunststof- en composietverwerking, en wood-finishing. Beheersing van oplosmiddelretentie gebeurt via formulering met hogere solids, gebruik van minder vluchtige oplosmiddelen, snellere of gecontroleerde droging, en ventilatie- of recirculatiesystemen. Reguleringen rondom VOC blijven hierbij een drijvende factor.