oplosmiddelconcentratie

Oplosmiddelconcentratie verwijst naar de hoeveelheid oplosmiddel in een oplossing en geeft aan hoeveel van de oplossing bestaat uit het oplosmiddel in plaats van de opgeloste stof. In de praktijk kan de concentratie worden uitgedrukt in verschillende eenheden, zoals volumeprocent (v/v), massaprocent (m/m), molefractions (x_solvent), of minder gebruikelijk als molariteit of molaliteit. Bij een zuivere oplosmiddelvorm is de concentratie van het oplosmiddel maximaal en neemt deze af naarmate er meer opgeloste stof wordt toegevoegd.

Veel gebruikte uitdrukkingen zijn onder andere volumeprocent en massaprocent. Volumeprocent is het volume oplosmiddel ten opzichte van het totaalvolume, vermenigvuldigd met 100. Massaprocent geeft aan hoeveel massa van het oplosmiddel aanwezig is per 100 eenheden totale massa. Een andere veelgebruikte maat is de molefractions, waarbij x_solvent = n_solvent / (n_solvent + n_solute) aangeeft welk deel van de deeltjes uit oplosmiddel bestaat. Voor de expliciete verhouding tussen oplosmiddel en opgeloste stof speelt ook de moleculaire aard en de dichtheid een rol. In sommige gevallen wordt ook gesproken over de concentratie van het oplosmiddel in termen van de verhouding tot de totale oplossing, vooral in mixen waar het oplosmiddel verreweg de meerderheid is.

Methoden om de oplosmiddelconcentatie te bepalen omvatten gravimetrie (verdampen van het oplosmiddel en wegen van de overgebleven stof), densiteits- en refractometrische metingen, en instrumentele analyses zoals gaschromatografie en NMR. Bij waterige oplossingen kan het watergehalte met Karl Fischer-analyse worden vastgesteld, wat de effectieve oplosmiddelconcentratie beïnvloedt. Nauwkeurige bepaling is cruciaal voor toepassingen in farmacologie, coatings, schoonmaakmiddelen en chemische synthese.

Voorbeelden zijn ethanol in water of acetone in water, waarbij de concentratie vaak wordt uitgedrukt in vol% of molefractions. De oplosmiddelconcentratie beïnvloedt de polariteit, kookpunt, dampdruk en oplosbaarheid van andere stoffen binnen de oplossing.