oorlogsmisdaden

Oorlogsmisdaden zijn ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht die tijdens gewapende conflicten worden gepleegd. Ze raken meestal burgers, krijgsgevangenen en andere beschermde personen en objecten. Oorlogsmisdaden worden beschouwd als internationaal strafbaar en kunnen worden vervolgd door nationale rechtbanken of door internationale tribunalen, afhankelijk van de betrokken rechtsgebieden en verdragen.

De belangrijkste juridische basis komt uit de Geneefse Conventies en hun aanvullende protocollen, die bescherming bieden aan burgers en andere beschermde personen tijdens oorlogen. Daarnaast definieert het Romeins Strafhof (ICC) oorlogsmisdaden als een van de categorieën van internationaal misdrijven; het ICC kan oorlogsmisdadigers vervolgen wanneer nationale rechtbanken tekortschieten of niet kunnen handelen. Oorlogsmisdaden vormen samen met misdrijven tegen de vrede en misdaden tegen de menselijkheid een bredere groep internationale misdrijven, met een onderscheid dat oorlogsrechtbreuken verband houdt met veldslagen en bezetting, terwijl menselijk misdrijven grootschalige, systematische schendingen tegen burgergroepen betreffen.

Voorbeelden van oorlogsmisdaden zijn moord op burgers of krijgsgevangenen, marteling en onmenselijke behandeling, gijzelingen, verkrachting en seksueel geweld, gedwongen deportatie of ontheemding, plundering en vernietiging van civiele infrastructuur, het opzettelijk richten van aanvallen tegen burgers of civiele objecten, en het gebruik van verboden wapens of middelen. Ook het opzettelijk blokkeren van voedsel- of hulpverlening kan als oorlogsmisdaad worden beschouwd.

Verantwoording en vervolging vinden doorgaans plaats via het ICC of via nationale rechtbanken, soms met uitlevering of universalisme jurisdictie. Voorbeelden uit de geschiedenis zijn de na-oorlogse Nuremberg- en Tokio-tribunalen, en latere tribunalen zoals ICTY en ICTR, naast de huidige ICC-werking.