oorlogsjaren

Oorlogsjaren, letterlijk "war years," is een term uit het Nederlands die het tijdsbestek aanduidt waarin een land of regio betrokken is bij een gewapend conflict. De uitdrukking verwijst naar de periode van oorlogvoering en bezetting, maar ook naar de mobilisatie, de overheidsmaatregelen en de ingrijpende veranderingen in het dagelijks leven, de economie en de civil liberties die daarmee gepaard gaan.

In de Nederlandse historiografie verwijst oorlogsjaar meestal naar de jaren van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, van 1940 tot 1945, toen het land werd bezet door Duitsland, er censuur en vervolging was, en er een actieve verzetsbeweging bestond met bevrijding en heropbouw als eindpunt. De uitdrukking kan ook in andere contexten worden gebruikt om de oorlogsjaren van een land of regio aan te duiden, afhankelijk van tijd en plaats.

Het concept wordt in historisch onderzoek, onderwijs en collectieve herinnering gebruikt om de ervaringen van burgers en het bredere maatschappelijke leven tijdens oorlogstijd te kaderen. Thema’s die vaak aan bod komen zijn schaarste en economische ontwrichting, censuur en repressie, deportaties en bombardementen, verzetsactiviteiten, propaganda en de latere wederopbouw en verwerking van de oorlogsjaren in de publieke ruimte.