onwaarachtig

Onwaarachtig is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets niet waar is, onjuist of misleidend. Het kan gebruikt worden voor uitspraken, verklaringen, verhalen of bewijsmateriaal die als onwaar of ongeloofwaardig worden beschouwd. Het woord kan zowel predicatief als attributief worden toegepast, bijvoorbeeld: “het verhaal is onwaarachtig” of “een onwaarachtig verhaal”.

Etymologie en vorming: onwaarachtig is opgebouwd uit prefix on- (ontkenning) plus waar (waarheid) en het achtervoegsel -achtig, dat aanduidt ‘als of een eigenschap van’. De combinatie geeft dus aan dat iets de eigenschap van onwaarheid bezit. In gebruik is het een formeler of versterkend alternatief voor woorden als vals of onjuist.

Gebruik en nuance: onwaarachtig wordt vaak aangetroffen in literaire, journalistieke of beleidsmatige contexten. Het kan een sterke toets van kritiek dragen en wordt meestal gebruikt wanneer men een bewering expliciet als niet geloofwaardig of volledig fout bestempelt. In alledaagse spreektaal wordt vaker gekozen voor minder stelligheden zoals “vals” of “niet waar”.

Synoniemen en verwante termen: synoniemen zijn vals, onjuist en misleidend; antoniemen zijn waarachtig en authentiek. Het gebruik van onwaarachtig kan afhankelijk van de context wat formeler klinken dan andere termen, maar het blijft een neutrale beschrijving van de aard van de bewering als onwaar.